July 09, 2015

Word Origin | Serbian Words in Turkish: dobra, husar, koçan, kokoreç, kopça, kral, kraliçe, kuluçka, kumpir, nemçe

(in progress)
Mavi Boncuk |
Serbian Words in Turkish
dobra, husar, koçan, kokoreç, kopça, kral, kraliçe, kuluçka, kumpir, nemçe
dobra
dobra dobra "sözünü sakınmadan (zarf)" [ Cumhuriyet - gazete, 1930]
En büyük hatası muhitini idare edecek şekilde kurnaz davranamaması dobra dobra hareket etmesidir.
dobra "sözünü sakınmayan (sıfat)" [  c.2000]
from Bul/Sırp dobar, dobro добро iyi, güzel
husar
husar [ Tıngır & Sinapian, Istılahat Lugati, 1892]
from Mac huszár başıbozuk süvari, akıncı from Sırp χusar хусар akıncı, korsan from Lat cursarius a.a.
  korsan
Not: Mac husz (yirmi) sözcüğünden türetilmesi halk etimolojisidir. Alm Husar, Fr hussard biçimleri Macarcadan alınmıştır.
koçan
[ Ahmet Vefik Paşa, Lugat-ı Osmani, 1876]
Koçan: meyvenin iç sapı, lahana, mısır, marul koçanı. Teşbihle defter koçanı.
from? Bul/Sırp koçan meyve ve sebzelerin ve özellikle lahananın sapı
Not: Karş. Rus koçán, Mac kocsány, GR kotsáni (mısır ve lahananın sapı). Eren 248.
kopça
OldTR "düğme, kulp" [ Seydi Ali Reis, Mirat-ül Memalik, 1557]
kopçacıbaşısı ˁAlī beg
OldTR [ Evliya Çelebi, Seyahatname, 1680]
pabuçlarında kopçalı çakşırlarında çekirdeklü ve çarχlu mahmīzleri var
from Bul/Sırp kopça top şeklinde düğme  c. ? +çAk
Not: Düğme ve kopça teknolojisi geç Ortaçağda Avrupa'da ortaya çıkmıştır. Evliya Çelebi'de kopça Balkan Slavlarına özgü bir giyim unsuru olarak görülür. Ancak Slavca sözcüğün etimolojisi muğlak olup, Türkçeden alıntı ihtimali gözardı edilemez.• Karş. Moğ tobçi (düğme, meme ucu, mermi), ÇTü topçak (düğme).

kral
kral "Balkan hükümdarlarının ünvanı" [ Düsturname-i Enveri, 1465]
from Sırp kral hükümdar  c. öz Carolus Frank kralı Karl, Şarlman (hd. 768-814)  c. Ger karlaz adam, erkek
 [ Selanikli Mustafa Âli, Tarih-i Selanikî, 1600]
Erdel kralı Yanoş oğlı ve kraliçe oğlı, ki sabī kalmışıdı
from Sırp králitsa [f.] kral eşi veya kadın hükümdar  c. Sırp král +çA3
kuluçka
kuluçka/koloçka [ Câmi-ül Fürs, 1501]
= Sırp kloçka tavuğun yumurta üstüne yatması = Bul kvaçka a.a.
kumpir
kumpir "fırında pişirilerek çeşitli katkı maddeleriyle yenen patates" [ Milliyet - gazete, 1991]
from Bul/Sırp krumpír patates from Alm Grundbirne «yer armudu», a.a. § Alm Grund yer + Alm Birne armut
Not: Sokak yiyeceği olarak katkılı patates Türkiye'ye 1980'lerde Bulgaristan göçmenleri tarafından tanıtıldı. Balkan ülkelerine patates 19. yy başlarında Avusturyalılar tarafından getirildi. Karş. Fr pomme de terre (“yer elması”, patates).
Kumpir, a baked potato with various fillings, is a popular fast food in Turkey.[12] In its basic form, it is made with potatoes that are wrapped with foil and baked in special ovens. The potatoes are cut straight down the middle  and the insides are mixed with unsalted butter and puréed with kaşar cheese. However, all sorts of foods can be added to the potato: mayonnaise, ketchup, pickles, sweetcorn, sausage slices, carrots, mushrooms and Russian salad. The cafés in Ortaköy, Istanbul make kumpir that are especially popular with the tourists and offer even more ingredients.
nemçe
nemçe "Alman ülkesi" [  c.1500]
from Sırp njemac Alman  c. c. ESlav nyem- němъ dilsiz
Not: Karş. Bulg nemets немец, Çek němec, Pol niemiec vb. (a.a.) Tüm Slav dillerinde görülen bu sözcük slověnin ("dilli", yani Slavca konuşan) zıddıdır.

No comments:

Post a Comment