(1876) Kânûn-ı Esâsî 7 zilhicce 1293
Memaliki Devleti Osmaniye
MADDE 1.- Devleti Osmaniye memalik ve kıtaatı hazırayı ve eyalatı mümtazeyi muhtevi ve yekvücud olmağla hiç bir zamanda hiç bir sebeble tefrik kabul etmez.
1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun 3. Maddesi “Türk Devleti” kaydını içermekte idi.
(1921)[1] MADDE 3 - Türkiye Devleti, Büyük Milleti Meclisi tarafından idare olunur ve hükûmeti "Büyük Millet Meclisi Hükûmeti" unvanını taşır.
"Mustafa Kemal Paşa’nın Avusturyalı bir gazeteciye 22 Eylül 1923’te verdiği röportajı sonrası başlamıştır . Mustafa Kemal Paşa’nın beyanatı sistemin ve Teşkilat-ı Esasiye Kanunu düzenlemesinin istikametinin cumhuriyet yönetimi yönünde olacağı hususunda belirleyici olmuş, Teşkilat-ı Esasiye Kanunu ve isimlendirme tartışmalarını hızlandırmış ve yoğunlaştırmıştır.
4 Ekim 1923’te Mustafa Kemal Paşa’nın başkanlığında Halk Fırkasının Fırka Grup Heyeti, Fırkaya mensup İcra Vekilleri Heyeti ve Fırka İdare Heyeti’nden oluşan Büyük Fırka Divanı’ndaki müzakereler sonucunda alınan kararlar olmuştur. Bu kararlardan biri de yeni devletin adının Türkiye Cumhuriyeti şeklinde belirlenmesidir.
Büyük Fırka Divanı’nda yeni devletin isminin gazetelere yansıması dafarklı şekillerde olmuştur. Hâkimiyet-i Milliye toplantıya katılanlar hakkında bilgi vermiş, ayrıntıya girmemiştir. Tevhid-i Efkâr ve Vakit gazeteleri ismi“Türk Cumhuriyeti” Tanin ise diğerlerinden daha erken bir şekilde “Türkiye Cumhuriyeti” şeklinde sütunlarına taşımıştır." (SOURCE)
(1924) MADDE 1.- Türkiye Devleti bir Cumhûriyettir.
[1] "Teşkilat-ı Esasiye Kanunu" olarak da adlandırılan 1921 Anayasası, 20 Ocak 1921 tarihinde kabul ve ilan edilmiştir. Birinci Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından hazırlanan 1921 Anayasası'nın özellikleri şunlardır:
24 maddeden oluşmaktadır.
Hükümetin meclis tarafından ve meclis içinden seçildiği bir hükümet sistemi benimsenmiştir. Buna Meclis Hükümeti sistemi adı verilmektedir.
TBMM, yasama ve yürütme gücüne sahiptir. Bu bakımdan kuvvetler birliği ilkesi benimsenmiştir. Olağanüstü şartlarda daha hızlı karar alabilmek için böyle bir uygulamaya gidilmiştir. Daha sonraki süreçte kurulacak İstiklal Mahkemeleri'nin üyeleri de meclis içinden seçilmiştir. Böylece TBMM, yasama ve yürütmenin yanında yargı gücünü de kullanmıştır.
"Ulusal egemenlik" ilkesine ilk kez 1921 Anayasası'nda yer verilmiştir.
Milletvekili seçimleri iki yılda bir yapılmaktadır. Seçilen üyeler tekrar aday olarak seçilebilir.
Kanun-ı Esasi resmen yürürlükten kaldırılmamıştır. Kanun-ı Esasi'nin 1921 Anayasası'nda yer alan maddelerle çelişmeyen hükümleri yürürlükte kalmaya devam etmiştir. Buna ek olarak 1921 Anayasası'nda düzenlenmeyen alanlarda Kanun-ı Esasi'nin hükümleri uygulanmıştır.
Olağanüstü hallerde yapılan çerçeve bir anayasa niteliğinde olduğu için temel hak ve özgürlükler düzenlenmemiştir.
Hükümetin meclis tarafından ve meclis içinden seçildiği bir hükümet sistemi benimsenmiştir. Buna Meclis Hükümeti sistemi adı verilmektedir.
TBMM, yasama ve yürütme gücüne sahiptir. Bu bakımdan kuvvetler birliği ilkesi benimsenmiştir. Olağanüstü şartlarda daha hızlı karar alabilmek için böyle bir uygulamaya gidilmiştir. Daha sonraki süreçte kurulacak İstiklal Mahkemeleri'nin üyeleri de meclis içinden seçilmiştir. Böylece TBMM, yasama ve yürütmenin yanında yargı gücünü de kullanmıştır.
"Ulusal egemenlik" ilkesine ilk kez 1921 Anayasası'nda yer verilmiştir.
Milletvekili seçimleri iki yılda bir yapılmaktadır. Seçilen üyeler tekrar aday olarak seçilebilir.
Kanun-ı Esasi resmen yürürlükten kaldırılmamıştır. Kanun-ı Esasi'nin 1921 Anayasası'nda yer alan maddelerle çelişmeyen hükümleri yürürlükte kalmaya devam etmiştir. Buna ek olarak 1921 Anayasası'nda düzenlenmeyen alanlarda Kanun-ı Esasi'nin hükümleri uygulanmıştır.
Olağanüstü hallerde yapılan çerçeve bir anayasa niteliğinde olduğu için temel hak ve özgürlükler düzenlenmemiştir.
No comments:
Post a Comment