Revisiting the 30th August at the light of the 15th May
The commemorations of the victory on August 30 are widespread every year, but too few Turks know today that August 30 does not mean only a military success, but also a victory against the war crimes of the Greek army and its Armenian volunteers. Swiss journalist Noëlle Roger observed around 1930 that there was no plaque, and even no design to unveil a plaque, to mark the Greek atrocities.[1] Nevertheless, these atrocities started since the very first day of the Greek landing: May 15, 1919.
Crimes from the beginning
The crimes were so obvious that Captain Rollin, head of the French Navy Intelligence service, sent, in addition to his regular reports, a special letter to his minister, to protest. Rollin had been wounded and captured by the Ottoman army in 1915, and he was a prisoner for the rest of the war. Recalling this fact, Rollin said he had no reason to defend the Turks. However, Rollin gave an interesting account that Fethi Bey, the officer in charge of the prisoners of war in İzmir went beyond “what could be expected from the most chivalrous enemy.” Fethi Bey was “slaughtered with rifle butts” on May 15, 1919. One of the three eyewitnesses’ accounts forwarded by Rollin was the one of French whose family was exiled in Bursa during WWI.[2] If the Greek high command was forced by the Western representatives to punish some of the perpetrators of the crimes committed in May 15-17 (48 Greeks and 12 Armenians[3]), similar crimes continued, unpunished, during the rest of the year 1919. For instance, the telegrams and reports of the U.S. High Commissioner Bristol are very clear on the Greek war crimes against both Muslims and Jews.[4]
The Greek landing was justified by two allegations: the “persecution” of the Christians and the “Greek majority” in İzmir and its neighborhood. Both were categorically denied by the report of the investigative commission of Entente officers (U.S., UK, France, Italy). Even more strikingly, in his dispatches of March 23, April 13 and 22, 1919, the French Consul in İzmir, Osmin Laporte,[*] warned that the actual risk of a bloodbath was a possible Greek landing. In their reports of May 9 and 14, two French officers (one from the Navy, one from the gendarmerie) came to similar conclusions.[5]
Devastations until the end
In May 1921, a commission of the International Red Cross, led by the Swiss Maurice Gehri and British General Franks, made a deep investigation on the behavior of the Greek forces in Yavola peninsula. In his report, Gehri provides a comprehensive description of the killings and arsons, adding that, in spite of its numerous interviews with Greeks, the commission “no knowledge of cases where the misdeeds would have been prevented by the [Greek] military command.”[6]
Businessman Elzéar Guiffray, the elected head of the French community in Izmir since 1914, was requested by Paris to make a report about the Greek atrocities. Adding his proper findings to the ones of his compatriots, he submitted his notes to the MFA on July 27, 1922. Guiffray explained that since the landing of May 1919, the Greek crimes were “countless” and that the published accounts (for instance the killing of 250 Turks, mostly children, in the mosque of Karatepe in February 1922) represent only “a small part of the crimes perpetrated up to now”. Guiffray gave numerous and precise examples of burned villages, slaughters, assassinations, arbitrary arrests and inhuman conditions of detention. He also considered that “without exaggeration,” the number of Turks killed by the Greek forces (which included, at least in some cases, Armenian volunteers) since May 1919, is in excess of 150,000, “without counting the deported persons, estimated to be 300,000”.[7]
Regarding the last stage of the Greek retreat, Lord Saint-Davids, administrator of the İzmir-Aydın railroad company, concluded: “it is a fact that [the Greek forces] burned Aydın and Nazlı; they put fire to all the villages they passed through,” committed plunder and murder. They did so, added Lord Saint-Davids, by order of the Greek officers.[8] The French engineer C. Toureille, a resident in İzmir at that time, confirmed the systematic plunder and arsons, the recurrence of killings. He this account that, as late as September 8, an Armeno-Greek gang committed plunder around İzmir, and on September 11-12 September, another gang, purely Greek this time, was putting fire to several villages very close to İzmir.
On the other hand, General Pellé, the French High Commissioner in İstanbul, cabled to Paris on September 8 that if he received evidence of Greek crimes, he did not receive since a long time any accusation of Kemalist crimes, even from the Greek patriarchate.[9] It is safe to conclude that the Turkish victory in 1922 was an ethical, not only national, victory.
Maxime GAUIN - Contributor, Strategic Outlook
[1]Noëlle Roger, En Asie mineure, Paris : Fasquelle, 1930, p. 205-213 and more especially pp. 211-212.
[2]S.R. Marine, Turquie, 3 juin 1919, n° 774, Service historique de la défense nationale (SHD), Vincennes, 1 BB7 232.
[3]Arnold J. Toynbee, The Western Question in Greece and Turkey, London-Bombay-Sydney: Constable & C°, 1922, p. 401.
[4]See for instance his telegram of July 17, 1919, Library of Congress, Bristol papers, container 74.
[5]SHD, 16 N 3202 ; Centre des archives diplomatiques de Nantes, 36 PO/1/42.
[6]Maurice Gehri, Mission d’enquête en Anatolie (12-22 mai 1921), Geneva, 1921, p. 3.
[7]Archives du ministère des Affaires étrangères (AMAE), La Courneuve, microfilm P 1380.
[8]« Grave réquisitoire d’un Lord anglais contre l’armée grecque », Le Petit Parisien, September 27, 1922, p. 3.
[9]These two documents are in AMAE, P 1380.
A Turkish version of this article was published in Cumhuriyet on September 1st, 2013.
30 Ağustos'u İncelemek
Source: cumhuriyet.com.tr
İstanbul’daki Fransız Yüksek Komiseri General Pellé, 8 Eylül’de Paris’e yolladığı telgrafta, Yunan suçlarına dair delil elde etmesine rağmen, çok uzun süredir Kemalistlere yönelik benzer bir suçlamayı Rum Patrikliği’nden bile duymadığını yazdı. Bütün bunların ışığında, 1922’de elde edilen zaferin sadece milli değil, aynı zamanda ahlaki bir zafer olduğu sonucuna varılır.
Her yıl 30 Ağustos’ta tüm Türkiye’de yaygın bir şekilde zafer kutlamaları yapılır, ancak günümüzde, pek az Türk 30 Ağustos’un yalnızca askeri bir başarı olmayıp aynı zamanda Yunan Ordusu’nun ve onun Ermeni gönüllülerinin işlediği savaş suçlarına karşı kazanılmış bir zafer olduğunu bilmektedir. İsviçreli muhabir Noëlle Roger, daha 1930’lu yıllarda, Yunan vahşetini anımsamak için dikilmiş ve hatta dikilmesi planlanan bir anıt bulunmadığını gözlemlemişti. Sözü edilen vahşet olayları Yunan kuvvetlerinin Anadolu’ya ayak bastığı ilk gün olan 15 Mayıs 1919’dan itibaren başlamıştı.
İşgalin başlangıcından itibaren işlenen suçlar
Yunan ordusunun işlediği suçlar o kadar açıktı ki, Fransız Deniz Kuvvetleri İstihbarat Servisi’nin başındaki Albay Rollin, ilgili Fransız bakanına yolladığı normal raporların yanı sıra, bu vahşeti kınamak için, bir de özel protesto mektubu yolladı. Rollin 1915’te yaralanarak Osmanlı ordusu tarafından esir alınmış ve savaşın sonuna kadar tutuklu kalmıştı. Rollin bu gerçeği anımsatarak, kendisinin Türkleri savunmasını gerektirecek hiçbir neden bulunmadığına ve o dönemde, İzmir’deki savaş tutsaklarından sorumlu olan Fethi Bey’in “en centilmen düşmandan beklenenden” daha âlicenap davrandığına dair ilgi çekici bir ayrıntıya yer vermişti. Buna rağmen aynı Fethi Bey, “tüfek kabzalarıyla” 15 Mayıs 1919’da Yunanlılar tarafından katledilmişti. Rollin’in gözlemlerini aktardığı üç görgü şahidinden bir Fransız’ın da Bursa’daki ailesi 1. Dünya Savaşı sırasında sürgüne gönderilmişti. Yunan İşgal Komutanlığı her ne kadar Batılı temsilcilerin zoruyla göstermelik olarak 15-17 Mayıs günlerinde işlenen suçlardan dolayı bazı suçluları (48 Yunanlı ile 12 Ermeniyi) cezalandırmış olsa bile, devam eden süreçte, benzer suçlar işlenmeye devam etti ve suçlular cezasız kaldı. Örnek vermek gerekirse, Amerikan Yüksek Komiseri Amiral Bristol’un yolladığı telgraflarda ve raporlarda Yunanlıların Müslümanlara ve Yahudilere karşı işlediği savaş suçları açık bir şekilde anlatılmaktadır.
Yunan ordusunun Anadolu çıkarmasının sözde gerekçesi, İzmir ve çevresinin “çoğunluğunu teşkil eden” Rum ve Hıristiyan nüfusa “zulmedildiği” iddialarıydı. Ama bu iddiaların her ikisi de Amerikan, İngiliz, Fransız ve İtalyan subaylarından oluşan İtilaf güçlerinin araştırma heyeti raporlarında kesinlikle reddedilmişti. Daha da çarpıcı olanı ise İzmir’deki Fransız Konsolosu Osmin Laporte’[*]nin 13 ve 22 Nisan 1919 tarihli raporlarında yer alan, asıl kan dökümü riskine, muhtemel Yunan çıkarmasının yol açabileceği uyarısıydı. İki Fransız subayı da 9 ve 14 Mayıs tarihli raporlarında benzer sonuca varmıştı.
Son ana kadar süren yıkımlar
1921 Mayıs ayında, Uluslararası Kızıl Haç Örgütü’nün kurduğu, İsviçreli Maurice Gehri ile İngiliz Generali Franks’ın liderliğindeki bir komisyon da Yunan güçlerinin Yalova yarımadasındaki davranışı üzerine derin bir araştırma yapmıştı. Gehri raporunda, katliamların ve kundaklamaların ayrıntılı tasvirini sunup, komisyonun Yunanlılarla yaptığı sayısız görüşmelere rağmen “bu kötü olayların (Yunan) askeri kumanda kademesi tarafından önlenemeyecek kötülükler olmadığı bilgisini” de ilave etmiştir.
Paris’teki yönetim, İzmir’deki Fransız toplumunun 1914’ten beri seçilmiş lideri olan Elzéar Guiffray adındaki işadamından, Yunanlıların kötü davranışları hakkında bir rapor yazmasını istemişti. O da kendi bulgularını diğer vatandaşlarının şikâyetlerine ekleyerek, 22 Temmuz 1922 tarihinde Dışişleri Bakanlığı’na sundu. Guiffray 1919 Mayıs çıkarmasından beri Yunan suçlarının “sayısız” olduğunu anlattı ve (Şubat 1922’de Karatepe Camii’nde, çoğu çocuk olan 250 Türk’ün katledilmesi gibi) yayımlanmış olan raporların o zamana kadar “işlenmiş olan suçlardan çok azını” teşkil ettiğini ekledi. Guiffray yakılmış köylerden, katliamlardan, rastgele tutuklamalardan ve insanlık dışı hapis ortamlarından birkaç tane kesin örnek vermişti. Ayrıca Mayıs 1919’dan beri (en azından bazı durumlarda Ermeni gönüllülerin de dahil olduğu) Yunan güçleri tarafından öldürülen Türk sayısının “abartısız” 150.000’i geçtiğini ve bu sayının “sürgün edilen yaklaşık 300.000” kişiye ilave edilmesi gerektiğini belirtti.
İzmir - Aydın demiryolu şirketinin yöneticisi olan Lord Saint-Davids, Yunan geri çekilmesinin son evresinde Yunan güçlerinin “Aydın ve Nazilli’yi yakıp yolları üstündeki tüm köyleri ateşe verdikleri”, yağmacılıkla katliamlar işledikleri ve tümünü Yunan subaylarının emriyle yaptıkları sonucuna vardı. O zamanlar İzmir’de yaşamakta olan Fransız mühendis C. Toureille, sistemli şekilde işlenen yağmacılıkla yakıp yıkmanın ve katliamların tekrarlandığını teyit edip, bir Ermeni-Yunan çetesinin İzmir civarında kundakçılığa 8 Eylül’e kadar devam ettiğini ve 11-12 Eylül’de tamamen Yunanlılardan müteşekkil olan başka bir çetenin de aynı suçları işlediğini ilave etti. Öte yandan İstanbul’daki Fransız Yüksek Komiseri General Pellé, 8 Eylül’de Paris’e yolladığı telgrafta, Yunan suçlarına dair delil elde etmesine rağmen, çok uzun süredir Kemalistlere yönelik benzer bir suçlamayı Rum Patrikliği’nden bile duymadığını yazdı. Bütün bunların ışığında, 1922’de elde edilen zaferin sadece milli değil, aynı zamanda ahlaki bir zafer olduğu sonucuna varılır.
MAXIME GAUIN Uzman, Avrasya İncelemeleri Merkezi
[*] François Georges Osmin Laporte (b.24 February 1875 in Ismailia , d. 1932 Sulina ) was a French diplomat .
M. G. Osmin Laporte was educated in France, securing a diploma in Oriental languages.
In 1908 he was under the chairmanship of Pierre de Margerie, Consul General in Bangkok , Siam. In 1912 he was vice-consul in Rijeka and in 1914 consul of first class in Prague . On 16 January 1919 he was among the survivors of the sinking of the passenger ship Chaouia . From 1918 and 1920 the Turkish province of Cilicia was occupied by French troops. On September 15, 1922, Laporte conducted the mission in Adana . On September 9, 1922, the city of Smyrna (now Izmir ), which had fallen to Greece with the Paris subcontracts , had been recaptured by Turkish troops. Laporte reported Raymond Poincaré of the francophilic reactions in Adana on this intake. From 1925 to 1929 Osmin Laporte was ambassador to Oslo .
From 1929 to 1932, Laporte was a delegate to the European Danube Commission . He was a knight of the honorary legion .
No comments:
Post a Comment