In times past, for the local Greek-Orthodox communities in Istanbul, the three weeks preceding Great Lent was a time of carnival as they donned masks and costumes and celebrated with their neighbors until the great festivity of Clean Monday (Kathara Deutera). This carnival, called “Apukurya” by Turks, would start with a parade that proceeded from Galata and Pera to the Church of Saint Demetrius, and conclude with a street party in Tatavla. Following the carnival, which was also called “Baklahorani”, literally meaning “to eat beans” due to the Orthodox tradition of abstention from the consumption of meat, the local Greek community would seclude themselves in their homes for fasting and praying until Easter.
The Tatavla Carnival welcomed all residents of the city, and the tradition of festivities persisted until 1941. Today, this important heritage of Istanbul’s culture of festivity and music is revived once again.
Mavi Boncuk | See also: Mavi Boncuk Word Origin |Article Paskalya, Yortu
Yortu:
fromGR giorti) yiortí γιορτή oldGR eortḗ εορτή “dini bayram, festival” ; Hıristiyanların
bayramı. Lent[1], carnival [2], festival[3], feast[4] EN . [Filippo Argenti, Regola del
Parlare Turco, 1533] jorttí: festa & solennita [bayram]
Bayram: i. (oldTR. baḏram – bayram; kökü kesin olarak belli değildir) [Kelime Rusça’ya, Kafkas ve Balkan dillerine de geçmiştir]. oldTR (yalnızca Oğuzca) bayram “festival, kutlama günü” sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük oldTR badrām “neşe, coşku” sözcüğü ile eş kökenlidir. Bu sözcük Orta Farsça paḏrām “neşe, huzur, mutluluk, sükûn” veya Soğdca aynı anlama gelen patrām sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Proto-İranca (Ana-İranca) aynı anlama gelen yazılı örneği bulunmayan *pati-rāma- sözcüğünden evrilmiştir. (Bu sözcük Sanskritçe aynı anlama gelen rāma sözcüğü ile eş kökenlidir.) [Kaşgarî, Divan-i Lugati't-Türk, 1073] bayrām: yawma'l-ˁīd [Kurban bayramı] [[Oğuzca. Bunun halk dilindeki baḏram (sevinç, eğlence) sözcüğünden īd (eid)[*] günü : sevinç ve neşe günüdür. (. ..) bayram sözcüğü yalnızca kendi lehçelerinde ḏ'yi y yapanlar (Oğuz ve Kıpçaklar) tarafından bu anlamda kullanılır. ]] midTR: [anonim, Mukaddimetü'l-Edeb terc., y. 1300] bayramḳa ḥāzır boldılar
1. Milletçe sevinç içinde kutlanan, dînî veya millî bir anlam taşıyan kutsal gün: “Bayram tebriği.” Bayram şerefine bütün kasaba donanıyor (Reşat N. Güntekin). Bayram sabâhı bile olsa / Sensiz doğan günü neyleyim (Câhit S. Tarancı).
2. mec. Büyük sevinç, sevinç vesîlesi: “Onun gelişi bizim için bayram oldu.”
Bayram ayı: Kamerî aylardan, ramazandan sonra gelen ve ilk üç günü şeker bayramı olan ay, şevval ayı. Bayram değil, seyran değil, eniştem beni neden (niye) öptü?: Durup dururken bu iltifâta sebep ne, bunda bir iş var, düğün değil, bayram değil, eniştem beni neden öptü? Bayram etmek (yapmak): Çok sevinmek: Vâdem yetip gurbet elde ölende / Duyar düşmanlarım bayram ederler (Karacaoğlan). Ev günlerce bayram yaptı (Reşat N. Güntekin). Köy balık tutulduğu gün âdeta bayram eder (Sait Fâik).
Bayram geçtikten sonra kınayı kıçına sür: Zamânı geçtikten sonra yapılan bir yardım veya ikram karşısında, “Artık iş işten geçti, başına çal” anlamında kullanılır. Bayram havası: Bayram gibi neşeli ve sevinçli durum: Şehir âdeta bir bayram havasına büründü (Sait Fâik). Bayram koçu: Nişanlı bir erkeğin kurban bayramında nişanlısının evine gönderdiği süslenmiş kurbanlık koç. Bayram koçu gibi: Zevksiz ve gösterişli bir şekilde süslenmiş olan (erkek). Bayram şekeri: Özellikle şeker bayramında ikram edilen veya büyüklere ziyârete gidilirken götürülen şeker. Bayram topu: Ramazan ve kurban bayramlarında arife günü ikindiden bayramın son günü ikindiye kadar namaz vakitlerinde atılan top: Bayram günü şımarık bir Rum, mahzun bir Osmanlı neferine iyi patlamayan bayram topunu îmâ ederek, “Vire artık toplarınız bile patlamıyor” demişti de suratında patlayan top gibi silleyle vapurun döşemesini öpmüş, Rum kalabalığı da karşısındaki bu muztarip ve babayiğit nefere bir şey yapamamıştı (Ergun Göze). Bayram üstü: Bayramdan önceki telâşlı hazırlık günleri.
Bayram yeri:1. Bayram günlerinde çocuklar için kurulan eğlence yeri. 2. mec. Hareketli, gürültülü, cümbüşlü yer: Belediyenin önü bayram yerine dönmüştü (Reşat N. Güntekin). Bayramda seyranda: Çok seyrek olarak. Bayramdan bayrama: Çok seyrek: Ancak bayramdan bayrama yüzlerini görmeye râzı olduğumuz ihtiyar akrabâlar gibi (Ahmet H. Tanpınar). Bayramdan sonra bayramın mübârek olsun: Yapılmasında gecikilen bir iş karşısında söylenir.
[*] Eid literally means a "festival" or "feast" in Arabic. ... Eid al-Fitr is a three-day-long festival and is known as the "Lesser" or "Smaller Eid" when compared to Eid al-Adha, which is four-days-long and is known as the "Greater Eid."
[1] Lent (n.) "period between Ash Wednesday and Easter," late 14c., short for Lenten (n.) "the forty days of fasting before Easter" in the Christian calendar (early 12c.), from Old English lencten "springtime, spring," the season, also "the fast of Lent," from West Germanic *langitinaz "long-days," or "lengthening of the day" (source also of Old Saxon lentin, Middle Dutch lenten, Old High German lengizin manoth). This prehistoric compound probably refers to increasing daylight in spring and is reconstructed to be from *langaz "long" (source of long (adj.)) + *tina- "day" (compare Gothic sin-teins "daily"), which is cognate with Old Church Slavonic dini, Lithuanian diena, Latin dies "day" (from PIE root *dyeu- "to shine").
Compare similar form evolution in Dutch lente (Middle Dutch lentin), German Lenz (Old High German lengizin) "spring." But the Church sense is peculiar to English. The -en in Lenten (n.) was perhaps mistaken for an affix.
[2] carnival (n.) 1540s, "time of merrymaking before Lent," from French carnaval, from Italian carnevale "Shrove Tuesday," from older Italian forms such as Milanese *carnelevale, Old Pisan carnelevare "to remove meat," literally "raising flesh," from Latin caro "flesh" (originally "a piece of flesh," from PIE root *sker- (1) "to cut") + levare "lighten, raise, remove" (from PIE root *legwh- "not heavy, having little weight").
Folk etymology is from Medieval Latin carne vale " 'flesh, farewell!' " From 1590s in figurative sense "feasting or revelry in general." Meaning "a circus or amusement fair" is attested by 1926 in American English.
[3] festival (n.) 1580s, "a festal day, appointed day of festive celebration," short for festival day (late 14c.), from Old French festival (adj.) "suitable for a feast; solemn, magnificent, joyful, happy," and directly from Medieval Latin festivalis "of a church holiday," from festum "festival, holiday," neuter of festus "of a feast" (see feast (n.)). The English word returned to French 19c. in certain specialized senses.
*dhēs-, Proto-Indo-European root forming words for religious concepts. Possibly an extension of PIE root *dhe- "to set, put." It forms all or part of: apotheosis; atheism; atheous; Dorothy; enthusiasm; fair (n.) "a stated market in a town or city;" fanatic; ferial; feast; fedora; -fest; festal; festival; festive; festoon; Festus; fete; fiesta; henotheism; monotheism; pantheism; pantheon; polytheism; profane; profanity; Thea; -theism; theist; theo-; theocracy; theodicy; Theodore; Theodosia; theogony; theology; theophany; Theophilus; theosophy; theurgy; tiffany; Timothy.
It is the hypothetical source of/evidence for its existence is provided by: Greek theos "god;" Latin feriae "holidays," festus "festive," fanum "temple."
[4] feast (n.) c. 1200, "secular celebration with feasting and entertainment" (often held on a church holiday); c. 1300, "religious anniversary characterized by rejoicing" (rather than fasting), from Old French feste "religious festival, holy day; holiday; market, fair; noise, racket; jest, fun" (12c., Modern French fête), from Vulgar Latin *festa (fem. singular; also source of Italian festa, Spanish fiesta), from Latin festa "holidays, feasts, festal banquets," noun use of neuter plural of festus "festive, joyful, merry," related to feriae "holiday" and fanum "temple," from Proto-Italic *fasno- "temple," from PIE *dhis-no- "divine, holy; consecrated place," suffixed form of PIE root *dhes-, forming words for religious concepts.
epiphany (n.) early 14c., "festival of the manifestation of Christ to the gentiles" (celebrated Jan. 6; usually with a capital -E-), from Old French epiphanie, from Late Latin epiphania, neuter plural (taken as feminine singular), from late Greek epiphaneia "manifestation, striking appearance, festival held in commemoration of the appearance of a god at some particular place" (in New Testament, "advent or manifestation of Christ"), from epiphanes "manifest, conspicuous," from epiphainein "to manifest, display, show off; come suddenly into view," from epi "on, to" (see epi-) + phainein "to show" (from PIE root *bha- (1) "to shine"). Of divine beings other than Christ, first recorded 1660s; general literary sense of "any manifestation or revelation" appeared 1840, first in De Quincey.
No comments:
Post a Comment